Rosé en ik moeten elkaar niet zo. Ik ben geen groot rosé-liefhebber, vind het vaak vlees noch vis, weinig indrukwekkend, hooguit handig voor bij picknick of bbq. Saai vaak, onuitgesproken. Of gemaakt in een wat weeïge, chemische ‘I Love You snoephartjes’-stijl. Een vooroordeel natuurlijk, maar ook heus wel gegrond 😉 en vooral: mijn persoonlijke smaak…
Daarom vind ik het leuk om een aantal rosé’s te bespreken die me zijn opgevallen en waarmee ik wél wat heb. Omdat ik ze echt extreem bijzonder en indrukwekkend lekker vind (die van Dupont-Fahn, die ik rosé 2.0 noem) of omdat ik ze ‘gewoon’ noemenswaardig lekker vind. Ik heb bewust gekozen voor heel verschillende stijlen rosé: zonder en met houtrijping, van (wit)bleek van kleur tot flink getint, van ijl en delicaat tot wat robuuster, van uiteenlopende blauwrode druivenrassen en uit een paar heel verschillende landen. Natuurlijk heb ik een voorkeur voor bio(dynamisch) en voor wijnen met een bijzonder verhaal, maar doorslaggevend is, uiteraard: de smaak.
Eerst even snel: wat is rosé? Rosé is geen mengsel van rode en witte wijn (dat mag in Europa alleen bij rosé Champagne), maar een wijn van donkergekleurde (blauwe/rode) druiven waarbij de schilletjes maar weinig kleur aan de wijn hebben afgegeven. Dat kan door de druiven heel snel te persen of door alleen het heel lichtgekleurde sap te gebruiken dat het eerst uit de druiven wegloopt. Als de alcoholische gisting begint, zijn er dus geen schilletjes meer bij. Bij een mooie rode wijn daarentegen blijven de schillen soms wel 25 dagen in contact met de wijn, en sowieso gedurende de hele alcoholische vergisting.
Bij rosé duurt de schilweking door de bank genomen maximaal een dag, afhankelijk van de hoeveelheid kleurstoffen in de druivenschil en van de kleur- en smaakwens van de wijnmaker. De schillen geven naast kleur namelijk ook aromastoffen af. Bij witte wijn is deze macération (schilweking) over het algemeen zo kort mogelijk, vaak worden witte druiven meteen geperst. Een van de uitzonderingen hierop vormen de ‘orange wines’, waarover binnenkort een blog volgt.
Gastronomisch is rosé een superinteressante wijn: veelzijdig, breed inzetbaar en soms dé perfecte begeleider: bij de bbq (zowel vlees als vis), bij charcuterie, bij salades (niet alleen maar de Niçoise), bij veel pasta’s en lichtere vleesgerechten, maar ook bij een uitsmijter en allerlei andere lunchgerechten – en niet te vergeten bij Aziatisch. Oftewel: weet je niet welke wijn je bij het eten moet drinken: probeer eens een rosé.
Bovendien kun je in een arrangement na een rosé wijn nog terugswitchen naar wit… superhandig.
Frankrijk is de grootste producent van rosé wereldwijd. In La France heeft de productie en consumptie van rosé wijn de laatste 15 jaar een steeds groter volume-aandeel gekregen ten opzichte van rode en witte; wat betreft de productie neemt rosé momenteel zo’n 16% van het totaal aan ‘stille’ wijnen voor haar rekening. Met name Provence-rosé is big, de rosé die bekend staat om zijn lichte kleur en subtiele aroma’s, vanwege het heel korte schilcontact. Ook in Nederland zijn de bleke rosé’s in Provence-stijl (denk aan de AIX en de MiP) het meest in trek. In mijn lijstje komen twee Côtes de Provences voor. Mijn persoonlijke voorkeur hebben de wat spannender varianten, vooral die met een lichte houtrijping, maar ik werd ook erg blij van een strakke Duitser.
Zie hieronder mijn rosétest 2015: het hemelse getal 7, aangevuld met 2 net iets mindere goden die opvielen, en ook nog iets aantrekkelijker geprijsd zijn.
1) Domaine Dupont-Fahn, Auxey-Duresses Cuvée Rosée 2013
Dit is ik wat ik rosé 2.0 noem, omdat dit al mijn vooroordelen over rosé van tafel blaast. Maar hij is dan ook compleet atypisch – dus helpt-ie me ook weer niet echt van mijn rosé-vooroordeel af… Atypisch vanwege zijn houtrijping, zijn afkomst en zijn ingrediënt: de pinot noir. Want uit een gebied (Auxey-Duresses, bij Meursault) waar je van je pinot noir druiven commercieel gezien beter een rode wijn kan maken. Er is dan ook verder niemand dan Michel Dupont-Fahn die zich hier in dit stukje Bourgogne aan waagt (voor zover ik weet). Michel maakt een rosé als een elegante Meursault, met dezelfde langzame houtopvoeding. En met mooi rijp, laat geplukt fruit. Ik proefde deze voor het eerst in De Vrienden van Jacob, in een zwart glas (dan had er toch eigenlijk een rosé-belletje moeten gaan rinkelen) maar was compleet verrast toen de sommelier met de onthulling kwam. De delicaatheid en subtiele houtrijping vielen op, maar een gedistingeerde witte Bourgogne of Rhône kon het toch eigenlijk niet zijn, met die niet zo witte aroma’s erbij, die ‘bijsmaak’… Memorabele wijnervaring.
Ruikt als een heel lichte pinot noir: zuivere openhaard-rook (bestaat dat eigenlijk, zuivere rook? Ik denk daarbij aan frisse dorpjes in de Alpen), hout, iets van zure kers/kriek, heel licht. Maar tegelijkertijd ook de neus van een Meursault: hout, rokerig, (hazel)noot, zelfs iets van benzine/pétrole.
Complex, delicaat, licht rokerig en romig. Als een licht getoaste boterham met roomboter. En een likje kersen- of aardbeienjam. In smaak en afdronk ook nog wat kamperfoelie, kruidnagel…
Dit jaar alweer overal uitverkocht, maar normaliter te koop voor iets onder de 20 euro, o.a. bij De Ware Jacob in Amsterdam.
2) L’Audacieuse rosé, Château de la Selve 2014
Blend van syrah (50%), grenache (35%), cinsault (10%) en een heel klein scheutje viognier (5%) uit de Ardèche (Rhône). Château de la Selve is biologisch gecertificeerd en werkt zelfs deels biodynamisch. De wijn is op hout vergist met de natuurlijke, op de druivenschil aanwezige gisten, niet geklaard en niet gefilterd.
Qua kleur ongeveer de allermooiste heeeeel bleke licht zalmroze rosékleur die je je kunt wensen.
Neus: framboosjes, watermeloen, de schil van een knapperige granny smith appel. Bescheiden.
Pas in de smaak schemert de heel subtiele sur lie houtrijping door, op vaten van het mythische Château d’Yquem uit Sauternes. Dit geeft de delicate wijn net wat body en rondeur. Associaties met cederhout, ook weer heel bescheiden. Mooie droge en lichtvoetige rosé. 16,50 bij Artisan Wines
3) Wagner-Stempel Rosé 2014
Duitse gründlichkeit. Beheerst en precies, deze droge rosé gemaakt van de druivenrassen st. laurent en spätburgunder (pinot noir). Met een heel fraai tintelingetje. In de neus subtiel, mineraal, bosaardbeitjes. Vervolgens een smaak die moeilijk te pinpointen (rozenbottel?), maar vooral zuiver, sappig en mineralig is. Ook weer iets van aardbeien, en frambozen, in de vrij lange, zachtkruidige afdronk.
Het Weingut Wagner-Stempel ligt in het westen van Rheinhessen nabij de grens met de Pfalz, is biologisch gecertificeerd en gezegend met vulkanische porphyrbodems die als subtiliteit, elegantie en mineraliteit terug te proeven zijn in de wijnen. Duitse gründlichkeit, ook letterlijk. Voor 12,50 (tijdelijk 10,50) verkrijgbaar bij Pasteuning
4) Château Les Valentines Côtes de Provence 2014
Biologische rosé van cinsault en grenache in Provence-stijl: subtiel, verfijnd en licht zowel qua kleur als geur en smaak, door de korte schilweking.
In de neus nectarine, kruisbes, bosaardbei en passievrucht.
Zacht, mooie zuurgraad, iets romig, zacht exotisch fruit en nectarine, met ook iets hartigs in de afdronk. Erg aangenaam.
Hij drinkt wel érg makkelijk weg… En dat met 13%! 14,95 bij Artisan Wines
5) Schäfer-Fröhlich, Spätburgunder Weissherbst 2012/2013
Over Deutsche Gründlichkeit gesproken: wijnmakerTim Fröhlich is hier zo ongeveer de belichaming van. Niets wordt door hem aan het toeval overgelaten, hoewel hij zweert bij spontane vergisting. En het overbrengen van de karakteristieken van elk unieke stukje terroir in zijn wijnen.
Zijn Spätburgunder Weissherbst is een bijna witte wijn die gemaakt is van blauwe pinot noir druiven. Er is minimaal schilcontact geweest door alleen het sap dat spontaan – of door minimale persdruk – uit de druiven is gelopen te gebruiken.
Het kleine beetje restzoet maakt deze verder zo precieze Duitse rosé compleet anders dan de andere. Het zoetje en zeker ook het alcoholgehalte is 100% afkomstig van de druiven zelf, want bij een VDP Prädikatswein – het hoogste niveau van Duitse kwaliteitswijn – is chaptaliseren oftewel anreichern verboden. Er is dus goed rijp fruit gebruikt, want er is maar liefst 12,5% alcohol gehaald!
In de neus strak, mineralig en vooral rijpe vruchten zoals appel, peer, zoete meloen en (witte!) druiven. Een prachtig ragfijn tintelingetje in de mond.
Proef ik dan nergens de pinot noir of rood fruit…? Misschien wat pruim. En héél ver weg een zweempje van dat strakke aardse, rokerige van de spätburgunder. Of wil ik nu dingen proeven die er niet zijn? Deze spätburgunder is compleet atypisch, vrijwel onherkenbaar. Mooie zuivere, medium-lange afdronk.
Het zoetje maakt dat deze wijn alleen nog maar meer op mooi vergist druivensap lijkt… Ik dronk de 2012, die trouwens weinig tot niets van zijn frisse fruitigheid kwijt leek. Schäfer-Fröhlich wordt geïmporteerd door Pasteuning. Prijs 14,95 (tijdelijk 13,50)
6) Domaine de l’Arjolle Méridienne, Côtes de Thongue 2014
Het Domaine de l’Arjolle in de warme Languedoc is aangesloten bij Terra Vitis, d.w.z. dat men (nog) niet biologisch werkt maar wel milieubewust omgaat met de wijngaard, met als uitgangspunt een lutte raisonnée (een ‘beredeneerde bestrijding’ in plaats van de boel platspuiten).
De Méridienne rosé is een stevige blend van 40% syrah, 40% cabernet franc en 20% grenache die een half jaar houtrijping op Frans en Amerikaans eikenhouten barriques heeft gehad.
Heeft de kleur van grenadinelimonade: rozerood. Ook wat dat betreft niet te vergelijken met de delicate Provence rosé’s.
In de neus veel rood fruit en wat rokerig hout. Ruikt als een hele lichte rode wijn met houtrijping.
Niet al te droog. Framboos, zure kers, granaatappel en veder het hele spectrum rode vruchten komt voorbij. Als de wijn iets opwarmt komt het hout meer op de voorgrond.
Een zacht, licht vettig mondgevoel maar door het hout ook pittig qua smaak en met veel body.
Heeft een (voor een rosé) erg lange afdronk die op het eind nog even een lift krijgt van de aanwezige zuren.
Een fruit- en houtbom, absoluut de stevigste rosé van het hele stel, misschien nét iets te ‘van dik hout’…. Hoewel ik, zoals bekend, een hout-fetisj heb en absoluut gecharmeerd ben van deze wijn. Bij uitstek een rosé die ook de wat steviger gerechten aankan, bijvoorbeeld lamsbout met Provençaalse kruiden. Verkrijgbaar voor 13,50 bij Margaret Wines
7) Rimauresq Cru Classé, Côtes de Provence 2014
In 1955 werden in de Provence 23 kwaliteitsdomeinen geregistreerd als cru classé. Daarvan zijn er tegenwoordig 14 verenigd in de Club des Crus Classés des Côtes de Provence, waaronder ook het Domaine de Rimauresq.
Blend van grenache, cinsault, syrah, mourvèdre, carignan, het lokale rode ras tibouren en ook nog wat van de witte rolle (oftewel vermentino). Die moet dus als druif samen met al die blauwrode druiven zijn geperst en vergist, anders begeeft men zich op verboden (Champagne)terrein. Rijping sur lie in RVS tanks, geen malolactische vergisting om meer frisheid te behouden.
Wat zal ik zeggen: gewoon precies wat je wilt van een Provence rosé: zuiver, fris, delicaat en toch net wat body. Licht zalmroze van kleur.
Impressies van allerlei rood fruit in neus en mond, zacht en met een afsluitend hartig bittertje in de afdronk.
Drinkt als mineraalwater maar toch ook weer 13%…
Balans, bescheidenheid en kwaliteit, en een prima prijs voor een cru classé: 12,50 bij Margaret Wines
En nog een paar eervolle vermeldingen:
8) Domaine des Tourelles Rosé 2014
Zuivere Libanese rosé, zalmkleurig en gemaakt van handgeplukte syrah, cabernet sauvignon, cinsault en tempranillo druiven. Smaakte mij uitstekend rondom de bbq: heel correct, geen dissonanten, gewoon knap gemaakt. Mooi in balans, zuiver en fris, iets van granaatappel in neus en smaak en met een heel klein (hartig) salmiakje in de afdronk. Aantrekkelijke prijs. 10,95 bij Libanese Wijnen (lees ook het blogartikel over Libanese wijnen)
9) Fondrèche Rosé 2014
Deze ‘rosé’ schurkt net als de witbleke Weissherbst van Schäfer-Fröhlich wel heel dicht tegen een witte wijn aan.
Gemaakt van 50% cinsault, 30% grenache en 20% syrah. Het Domaine de Fondrèche, aan de voet van de Mont Ventoux in het uiterste zuidoosten van de Rhônevallei, is biologisch gecertificeerd maar werkt grotendeels biodynamisch. Geen gebruik van kunstmest of synthetische bestrijdingsmiddelen, en het snoeien, oogsten en bottelen, evenals de andere werkzaamheden in wijngaard en kelder worden gedaan op de volgens de maankalender meest gunstige momenten.
Kleur: zo bleek van kleur dat het woord rosé hier bijna niet meer op zijn plaats is.
Neus: heel erg fruitig. Ook hier denk je niet direct aan een rosé: aroma’s van ananas en peren stuiven je tegemoet – nagenoeg geen rood fruit.
In de mond is die fruitexplosie na de eerste aanzet minder aanwezig, maar de wijn is prima in balans, vol, pittig en verfrissend. In de afdronk komt het fruit weer even terug.
Atypische rosé, qua look&feel bijna een witte wijn, maar gemaakt van blauwe druiven, een blanc de noirs. Verkrijgbaar bij Pasteuning, 9,95
Al deze rosé’s krijgen van mij het predikaat terras-TOPPER, want koele rosé van het betere soort scoort wat mij betreft maximaal als het gaat om de terrasfactor. Maar er is voor mij voorlopig maar één rosé 2.0, en die komt uit de Bourgogne… (zie nr. 1)
Tot slot nog één leuke out-of-the-box tip, terras-TOPPER no. 10:
10) Kopke Rosé Porto
Een zomerse rosé port van ’s werelds oudste porthuis Kopke (10,75 bij Het Wijnkasteel). Een portwijn in rosé-stijl: lichter van kleur, roodfruitig, bloemig en zonnig. Origineel aperitiefdrankje, ook gemixt met tonic of spa rood en veel ijs. Volgende maand meer over port, een drankje waar mensen wild van schijnen te worden…
Probeer ook eens een Bandol rosé. Wel wat bij eten???
… wilde de Bandol rosé van Tempier nog in de test meenemen 😉 die was vast hoog geëindigd… maar heb ‘m nog steeds niet geproefd…
[…] Hou in de gaten dat de lange-maceratie-methode een compleet andere vinificatiewijze is dan die van rosé, waar het schilcontact juist zo kort mogelijk […]