Griekse wijn niet in crisis

In Griekenland is al jaren een opwaartse lijn te zien als het gaat om… de kwaliteit van de wijn. Het Retsina-tijdperk is over, hoewel veel Grieken nog steeds dol zijn op goedkope crisis-, pardon: bulkwijn. Maar aan de andere kant van het spectrum gebeuren interessante dingen. Als je een tientje uit wilt geven, kun je betere kwaliteit hebben dan in de andere ‘oude wereld’. En Griekenland is natuurlijk eigenlijk pas écht oude wereld!

Griekenland was in het verre verleden de bakermat van de Europese wijncultuur. Op Kreta werd 3500 jaar geleden al wijn gemaakt en het eiland speelde een centrale rol in de wijnhandel. Vooral de wijnen van Chios en Thassos stonden bekend om hun kwaliteit. Ruim voor het begin van de jaartelling namen de Romeinen het stokje, ook letterlijk, over met uit Griekenland afkomstige druivenrassen.

Twee millennia lang gebeurde er in Griekenland weinig noemenswaardigs op wijngebied, met als dieptepunt de 20e eeuw, waarin de bulkwijnproductie op een hoogtepunt kwam. Maar sinds begin jaren 80 begon Vangelis Gerovassiliou er voor Domaine Porto Carras, en daarna onder eigen naam, wijnen van een compleet nieuwe orde en kwaliteit te maken. Hij leerde het vak in Bordeaux en keerde met zijn skills terug naar zijn vaderland. Hij ging aan de Griekse noordkust aan de slag met de bijna uitgestorven malagouziadruif en de assyrtiko, afkomstig van het zuidelijke eiland Santorini bij Kreta. Ook met zijn chardonnay en rode blends van zowel inheemse als Franse druivenrassen oogstte hij veel lof en succes.

Theodore Manousakis (Nostos Winery) deed ongeveer hetzelfde, maar dan met kapitaal. Hij leefde al vanaf zijn 11e in de VS, waar hij o.a. diverse restaurants had. Nu woont hij deels in Washington DC en deels in Vatolakkos, zijn geboortedorp op Kreta. Hij werd in 1983 te hulp gevraagd door het dorp, waar een waterpomp nodig was voor de aanleg van stromend water. Hij zorgde hiervoor en kreeg in ruil een stuk land op een berg.

Een paar jaar later riep Ted de hulp in van acht wijnexperts uit de VS en Frankrijk, onder wie de beroemde Laurence Féraud uit Châteauneuf-du-Pape. Ze begonnen met het planten van stokken van vier belangrijke Rhône druivenrassen: syrah, grenache, mourvèdre en roussanne. Bodem en klimaatomstandigheden bleken namelijk sterk overeen te komen met de Rhône; de roussanne doet het er zelfs beter dan in zijn eigen vaderland! Inmiddels zijn de wijnstokken oud genoeg om mooie, complexe wijnen op te leveren.

Kreta is ongeveer de meest zuidelijke plek waar wijnbouw plaatsvindt. De stokken zijn bij Nostos zo veel mogelijk gericht op het noordoosten, om al te veel zon en warmte te vermijden. Het klimaat is nog net koel genoeg vanwege de zeewind en de hoogte van de berg: ca. 650 meter. Wel is er een vroege oogst nodig: merendeels in de tweede helft van augustus al.

Restaurant Sinne (michelinster sinds eind 2014) is in Amsterdam wel de ambassadeur van Griekse kwaliteitswijn te noemen. De chef is half Grieks en zijn vrouw+sommelier Suzanne werkt in de arrangementen veel met mooie Griekse wijnen, zoals al vanaf het begin met de Assyrtiko van Argyros. Een favorietenselectie van de geproefde Griekse wijnen op de wijnproeverij van 22 april:

Alpha Estate Malagouzia, Single Vineyard ‘Turtles’, 2014

De inheemse malagouziadruif was 30 jaar geleden bijna uitgestorven maar is door Gerovassiliou aan een renaissance begonnen. Ook Alpha Estate, 25 km onder de grens met Macedonië, maakt een hele mooie.
Stokken van 12 jaar oud. De wijn wordt vanaf 2011 gemaakt en krijgt met het jaar meer mineraliteit doordat de stokken met hun wortels steeds dieper de grond in gaan.
Vrolijke lichtgele kleur.
Neus: venkel, kummel, citrusfruit.
Smaak: een heel spectrum van wit/geel/exotisch fruit zit erin: van peer tot perzik en van ananas tot passievrucht. En ook weer die heel lichte kruidigheid van o.a. kummel (oftewel karwijzaad, iets anijziger dan komijn).
Zacht, rond en zeer aromatisch. Mooie zuurtjes. Alles zit erin. Lange ronde afdronk. Mooi alternatief voor liefhebbers van Rueda verdejo’s, albariño’s of Marlborough sauvignons.
De Malagouzia heb je voor een tientje.

En voor twee tientjes kun je echt opvallend mooi rood vinden:

Alpha Estate Red 2011

syrah 60%/merlot 20%/xinomavro 20%
Kleur: bloedrood, met zweempje paars.
Neus: de romige bessigheid van de merlot (en de syrah?) overheerst in de neus. Smooth.
Ook in de smaak weer die romigheid van o.a. bramen en zwarte bessen.
Gelikte wijn, er zit niks rauws aan. Veel diepgang, lange afdronk.
Rond, smooth mondgevoel. Nu dus al zacht en rijp maar ook nog jaren te bewaren.

Nostos Syrah 2012

Stokken van ca. 15 jaar.
De bodem bleek op deze berg op Kreta vergelijkbaar met de Rhône: vooral ijzerrijke schist (vgl. met Noord-Rhône) en zand/klei/leem (meer zoals in de Zuid-Rhône).
De biologisch verbouwde syrah is gefermenteerd in grote houten foeders en meer dan 10 maanden gerijpt in voornamelijk Franse barriques.
Mooie Rhône-neus. Bramen en bosbes en tegelijk iets hartigs.
Nog jong maar al mooi in zijn totaliteit. Zeker na wat zuurstof een heel mooie en ronde smaak. Afdronk niet langer, maar wel spannender dan de Alpha Estate Red.

Nostos Manousakis 2009

Vlaggenschip van Nostos. Zuidelijke Rhône-blend van syrah, grenache, mourvèdre en een heel klein beetje (ca. 5%) witte roussanne. In deze vintage zou trouwens het percentage mourvèdre het grootst zijn.
Stokken van 15 à 20 jaar, op ca. 650 m hoogte. Biologische teelt.
De bodem van de Nostos Manousakis bestaat vooral uit ijzerrijke schist (vergelijkbaar met de Noord-Rhône) en verder zand/klei/leem (meer zoals in de Zuid-Rhône).
Lage rendementen: 4 ton (4000 kg) per hectare. Dat is niet meer dan 25 hl (2500 liter)/ha, schat ik.
Op relatief lage temperatuur gefermenteerd op RVS en na de gisting nog bijna 10 dagen extra met de schillen e.d. in contact gebleven, voor nog wat extra smaak, structuur en kleur.
Na in totaal 35 dagen geperst en vervolgens nog 10 maanden gerijpt op voornamelijk Franse barriques.
Deze wijn is een stuk minder gepolijst dan de Alpha Estate Red en complexer dan de Syrah van Nostos.
Kleur: gerijpt, donker robijnrood. Iets troebel (de wijn is ongefilterd).
Vanillestokje in de neus en licht, vers gezaagd hout.
In de smaak ook duidelijk wat vanille. Iets van bramen, bosbes en gestoofde framboos.
Flink wat hout, erg mooi geïntegreerd in de smaak. Ook de alcohol (14,5%) is mooi geïntegreerd en laat zich eerder proeven als een aroma van rumbonen. Mooie zuurgraad. Niet zo kruidig als veel zuidelijke Rhônewijnen, wat dat betreft heeft de wijn ook wel een Bordeaux-stijl: harmonieus en complex, maar nog wel elegant. Opvallend lange afdronk.
Gebruik ’m als een Châteauneuf-du-Pape: met wild, gevogelte, rood vlees of wat pittigere kazen.
Nu op dronk, maar kan goed ouderen.

Als je voor de kwaliteitswijnen gaat, is op de Griekse wijnmarkt je daalder soms een euro waard.

Wijnen verkrijgbaar via www.grieksewijnen.com